کریسمس، سالروز میلاد حضرت مسیح است که توسط مسیحیان در اقصا نقاط جهان جشن گرفته می‌شود. ازآنجایی‌که جمعیت غالب اروپا مسیحی هستند، برگزاری مراسم کریسمس در اروپا رواج بسیاری دارد. امروزه حتی خیلی از افراد غیر مسیحی هم از شرکت کردن در جشن کریسمس لذت می‌برند و در آن شرکت می‌کنند.

رسوم مشترک کریسمس در اروپا و باقی نقاط جهان

کریسمس در اروپا هم مانند باقی دنیا در بین مسیحیان یک جشن مذهبی به‌حساب می‌آید که در آن روز مردم به کلیسا رفته و سرودهای مذهبی می‌خوانند، برخی روزه می‌گیرند و کتاب مقدس مسیحیان را مطالعه می‌کنند. از دیگر مراسم مشترک می‌توان به هدایا، غذاهای مخصوص، میهمانی‌ها و درخت کریسمس اشاره کرد.

اختلاف نظر در روز واقعی تولد حضرت مسیح

در بین بسیاری از علمای مسیحی و تاریخ شناسان اختلاف نظر وجود دارد که آیا این روز دقیقاً با تولد عیسی مسیح مطابقت دارد یا خیر. اما درهرصورت این روز چه با رویداد تاریخی تولد عیسی مسیح مطابقت داشته باشد چه مطابق روز تولد میترا (خدای خورشید) باشد و چه روز تاج‌گذاری امپراتور وقت روم، درهرصورت برای یادبود میلاد حضرت مسیح برگزار می‌شود.

بگذارید حتی به مسئله‌ای فراتر اشاره کنیم، امروزه کریسمس فقط و صرفاً یک مراسم مذهبی نیست. منظورم این است که حتی کسانی که مسیحی نیستند هم در این مراسم شرکت می‌کنند و در این ایام از تعطیلات خود لذت می‌برند. با توجه به این مسائل به نظرم منطقی است که مردم بدون درنظر گرفتن حواشی کریسمس را در کنار یکدیگر جشن بگیرند. کریسمس در اروپا هم نمونه بارز جشن متحد مردم کنار یکدیگر است.

بررسی مراسم کریسمس در اروپا با نگاهی به چند کشور اروپایی

در ادامه متن قصد داریم چند کشور را برای شما مثال بزنیم و باهم مراسم کریسمس را در این کشورها بررسی کنیم:

انگلستان – کریسمس در اروپا

در بریتانیا اکثر خانواده‌ها کریسمس را در کنار یکدیگر جشن می‌گیرند و رودرروی یکدیگر هدایای خود را باز می‌کنند. اکثر خانواده‌ها در انگلیس یک یا حتی دو درخت کریسمس در خانه دارند که دسته‌جمعی آن را تزیین می‌کنند. برای اولین بار شاهزاده آلبرت همسر ملکه ویکتوریا درخت کریسمس را در انگلیس رواج داد تا کریسمس در اروپا را پررنگ‌تر و سمبلیک تر کند. انگلیسی‌ها علاوه بر درخت کریسمس از پیچک‌ها هم برای تزیین خانه‌شان استفاده می‌کنند.

اکثر روستاها و شهرها در کریسمس به چراغ‌های بزرگی مزین می‌شوند که این چراغ اغلب توسط یک شخص مشهور روشن می‌شود. معروف‌ترین چراغ کریسمس در خیابان آکسفورد لندن قرار دارد که هرساله جمعیت بسیار زیادی برای تماشای روشن شدن آن دورهم جمع می‌شوند.

انگلیس هم مانند خیلی دیگر از کشورها چهره کریسمس در اروپا را با بابانوئل و مراسم آئینی و سرودهای درون کلیسا به بقیه مردم جهان نشان می‌دهد. کودکان در انگلیس معمولاً فهرستی از هدایای درخواستی خود را در نامه‌ای می‌نویسند و آن نامه را یا درون صندوق پست قرار می‌دهند یا درون شومینه می‌اندازند که بابانوئل از طریق دودکش شومینه آن را بخواند. همچنین انگلستان یک سری مراسم سنتی مخصوص به خود دارد که البته حتی در خود این کشور هم چندان رایج نیست.

غذای روز کریسمس در بریتانیا معمولاً اطراف ظهر یا بعدازظهر صرف می‌شود. این غذا معمولاً بوقلمون کبابی، سبزیجات کباب شده و بیکن و سوسیس است. درصورتی‌که گوشت بوقلمون موجود نباشد، مردم بریتانیا سعی می‌کنند در این روز گوشت غاز را جایگزین آن بکنند. بعد از شام شیرینی مخصوصی می‌خورند که از لایه های کیک، ژله، شکلات وخامه تشکیل می‌شود. کیک مخصوص کریسمس انگلیسی ها را برخی دوست دارند و برخی دیگر واقعا نمی‌پسندند چراکه کیک بسیار پر پروپیمان و سنگینی است.

در برخی از مناطق شمالی انگلستان، هفته‌های قبل از کریسمس در میخانه‌های سرودهایی بنام شفیلد خوانده می‌شود. در این مناطق انگلستان سرودها در محلات مختلف، متفاوت هستند و حتی اغلب از میخانه‌ای به میخانه دیگر هم سرودهای مختلفی برای خود دارند. هرچه به کریسمس نزدیک‌تر می‌شوند میخانه‌ها هم پرتر می‌شود و همه باهم آواز می‌خوانند. این آوازها یکی از جذاب‌ترین زیرمجموعه‌های مراسم کریسمس در اروپا هستند.

در ایام کریسمس در انگلستان کارتونی پخش می‌شود بنام “آدم‌برفی” این کارتون محبوب که سال‌های سال است در ایام کریسمس در انگلستان پخش می‌شود در مورد ماجراجویی پسربچه‌ای است که آدم‌برفی‌اش زنده می‌شود. این کارتون برپایه داستانی باهمین نام که توسط “ریمون بریگز” نوشته شده ساخته شده است.

فرانسه -کریسمس در اروپا

در فرانسه اغلب خانه‌ها با تمثیل عیسی مسیح تزئین می‌شود. گهواره‌های فرانسوی دارای مجسمه‌های سفالی هستند. در طول ماه دسامبر، برخی از شهرها، مانند مارسی نمایشگاه‌هایی دارند که در آن مجسمه‌های حضرت عیسی به فروش می‌رسد. همچنین علاوه بر این مجسمه‌ها، تمثیل‌های دیگر مانند قصاب، نانوا، پلیس، کشیش و آتش‌نشان‌ هم به‌عنوان تزئین مورداستفاده قرار می‌گیرد.

یکی از مراسم جالبی که در مقاله کریسمس در اروپا قصد پرداختن به آن را داریم، چوب‌های گیلاس فرانسوی است. در کریسمس فرانسوی‌ها از چوب‌های گیلاس استفاده ‌می‌کنند تا خانه معطر شود، چوب گیلاس و شمع روشن می‌کنند و کنارش نوشیدنی و غذا می‌گذارند تا مریم مقدس و عیسی تازه متولدشده به خانه‌شان وارد شوند.

فرانسوی‌ها پس از بازگشت از مراسم شامگاهی کریسمس صبح خود را با بوقلمون، غاز کبابی و گوشت گوزن به همراه صدف، خرچنگ و پنیر شروع می‌کنند و برای دسر کنارش کیک اسفنجی شکلاتی میل می‌کنند. در برخی از مناطق فرانسه سر سفره‌شان از ۱۳ مدل دسر مختلف استفاده می‌کنند.

ایتالیا – کریسمس در اروپا

یکی از برجسته‌ترین صحنه‌‌های کریسمس در اروپا مربوط به گهواره عیسی مسیح در خانه‌های مردم ایتالیا می‌باشد. این گهواره‌ها باعث می‌شود داستان کریسمس را بهتر بتوانند تعریف کنند و به تصویر بکشند. تندیس عیسی مسیح جزو معروف‌ترین سازه‌های شهر ناپل است که می‌تواند گواه ریشه مذهبی در مردم ایتالیا باشد.

مردم ایتالیا قفسه‌های هرمی در خانه خود قرار می‌دهند که به چندین متر می‌رسد. این قفسه‌ها با روکش‌ها طلا، وسایل تزئینی و شمع‌های کوچک زینت می‌شود. معمولاً یک چراغ بالای آن قرار دارد و طبقه بالای آن نیز حاوی میوه‌ و آب‌نبات است.

یکی از رسوم قدیم ایتالیایی‌ها در شب کریسمس، لباس و کلاه چوپانی است که کودکان می‌پوشند و آواز می‌خوانند و می‌نوازند. ایتالیایی‌ها در این شب به خوردن غذاهای دریایی مشغول می‌شوند. در شهرهای مختلف ایتالیا غذاهای دریایی به شکل‌های مختلف طبخ و سرو می‌شود.

مردم در این کشور بعد از بازگشتن از کلیسا در نیمه‌شب به نوشیدن شکلات داغ در کنار کیک شکلاتی می‌پردازند. در میان ایتالیایی‌ها خوردن غذاهایی دریایی تحت عنوان مراسم هفت‌ماهی بسیار محبوب است. این مراسم، حتی به آمریکا هم صادر شده است.

نظرهای مختلفی در مورد اینکه چرا هفت مدل غذای دریایی پخته می‌شود وجود دارد، برخی آن را مربوط به هفت روز آفرینش در کتاب مقدس می‌دانند و برخی دیگر آن را به هفت آئین مقدس در کلیسا ربط می‌دهند. در ایتالیا بفنا یا بفانا هستند که برای بچه‌ها هدیه می‌آورند. البته این به آن معنا نیست که بابانوئل نداشته باشند. بابانوئل ( یا همان  پدر کریسمس ) هم در ایتالیا مانند سایر کشورها وجود دارد.

آلمان – کریسمس در اروپا

کریسمس در آلمان را می‌توانیم با شاخ‌های گل و درخت صنوبر و شمع‌هایی که روی آن روشن می‌شوند توصیف کنیم. اما این چیزهایی که تعریف کردیم، مصداق کریسمس در اروپا و حتی سایر نقاط جهان است، منظورم این است که خیلی تفاوتی با دیگر کشورها ندارد. پس چه چیزی کریسمس در آلمان را متفاوت می‌کند؟

درخت کریسمس در خانه‌های آلمانی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. آلمان‌ها برای اولین بار در قرون وسطی از این درخت استفاده کردند. درخت کریسمسی که در خانه‌های آلمانی می‌توانید بیابید معمولاً همه درخت‌های واقعی صنوبر هستند که شب کریسمس به خانه وارد می‌شود. در خانه‌هایی که کودک خردسال زندگی می‌کند، معمولاً این درخت شبانه و به‌صورت مخفیانه توسط مادر خانه تزئین می‌شود که کودکان خود را غافلگیر کرده و به وجد بیاورند.

آلمانی‌ها معمولاً در این شب تا صبح به خواندن کتاب‌های مقدس می‌پردازند. همچنین در این روز خانه‌های خود را مملو از وسایل زینتی و رنگی می‌کنند، به شیوه‌ای که حتی از بیرون از خانه هم زیبا به نظر برسد. کریسمس را در آلمان مانند انگلستان در دو روز به نام‌های جشن روز اول و جشن روز دوم برگزار می‌کنند.

فروشگاه‌های آلمان در این ایام در حجم خیلی زیادی به فروش زیورآلات می‌پردازند. یکی از وسایل تزئینی جذابی که می‌توانید در آلمان پیدا کنید زیورآلات شیشه‌ای است. کودکان آلمانی هدایای درخواستی خود را در نامه‌ای برای کودک مسیح می‌نویسند و روی پاکت آن را با شکر تزئین می‌کنند تا درخشنده و زیبا بشود.

کودک مسیح یک ترجمه تحت‌اللفظی است نه این‌که بخواهند آن را به‌عنوان فرزند حضرت مسیح تصور کنند. این شخصیت که به زبان آلمانی “das Christkind” نام دارد یک زن جوان با ویژگی‌هایی شبیه عیسی مسیح توصیف می‌شود. هرساله در نورنبرگ یک دختر جوان با موهای بلوند، قدبلند، تاج گل، لباس و بال سفید و طلایی نقش این شخصیت را بازی می‌کند.

او معمولاً در جمعه قبل از کریسمس به مهدکودک‌ها، خانه سالمندان، بیمارستان‌ها و خیلی اماکن دیگر سر می‌زند و با شبکه‌های تلویزیونی هم مصاحبه می‌کند. هدایایی که کودکان سفارش دادند را بابانوئل در ۲۴ دسامبر به آن‌ها تحویل می‌دهد ( البته فرض را بر این گذاشته‌ایم که با حقه کوچک بابانوئل آشنایی دارید). کودکان قبل از تحویل گرفتن هدایای خود باید برای سنت نیکلاس سرود بخوانند و داستان تعریف کنند.

در بسیاری از نقاط آلمان معمولاً یک شخصت بد، بابانوئل و سنت نیکولاس را همراهی می‌کند. این شخصیت می‌تواند پیتر سیاه یا هیولای شاخ دار و یا مرد خز پوشیده باشد که برای تنبیه کودکان بد می آید. سپس کودکان بعد از دریافت هدایای خود معمولاً به‌صورت مخفیانه آن‌ها را با یکدیگر ردوبدل می‌کنند تا درنهایت هر یک هدیه‌ای که دوست دارند را دریافت کنند. به‌این‌ترتیب آلمان سهم بزرگی در جذاب بودن کریسمس در اروپا را ایفا می‌کند.

یک گروه خواننده متشکل از چند کودک بالباس‌های مبدل در خانه‌ها مختلف را می‌زند، برای آن‌ها سرود می‌خوانند و برای امور خیریه از ایشان کمک جمع ‌می‌کنند. سپس روی خانه‌هایی که در آن سرود خوانده‌اند را با گچ علامت می‌زنند. آلمانی‌ها اعتقاد دارند که نباید این گچ‌ها را پاک کرد و باید بگذارند که به مرور زمان خودش از بین برود.
غذای مخصوص آلمان‌ها در این شب معمولاً کباب غاز است. همچنین در این روزها مسابقات و رویدادهای ورزشی مانند اسکی برگزار می‌شود که مردم می‌توانند در آن شرکت کنند.

سخن پایانی

کشورهای خیلی بیشتری بودند که می‌توانستیم در مقاله کریسمس در اروپا  به آن بپردازیم، مثلاً شاید یکی از پررنگ‌ترین آن‌ها می‌توانست، اسپانیا باشد. کریسمس به‌ویژه در کشورهای مختلف اروپا بسیار جذاب برگزار می‌شود. اگر شما هم دوست دارید کریسمس در اروپا را ببینید، می‌توانید با کمک ویزانیو یک مسافرت عالی را تجربه کنید.

سؤالات متداول

کدام کشور برای اولین بار از درخت کریسمس استفاده کرد؟

پاسخ این سؤال آلمان است. گر چند ممکن است قبل از آلمان‌ها هم در مناطق دیگر دنیا از این ایده استفاده‌شده باشد، اما آنچه گفته می‌شود حاکی از آن است که آلمان برای اولین بار در قرون وسطی درخت کریسمس را به خانه‌ها وارد کرد.

بیشترین جمعیت مسیحی در اروپا متعلق به کدام کشور است؟

اگر روسیه را فاکتور بگیریم، بیشترین جمعیت مسیحی در اروپا را می‌توانیم متعلق به آلمان بدانیم.

چراغ‌های کریسمس ایده چه کسی بود؟

چراغ‌های زینتی کریسمس توسط ادوارد جانسون سوئدی ابداع شد.