ممنوع‌ الخروج بودن به معنا و مفهوم این است که شخص به دلایل متعددی قادر نیست از کشور خود خارج شود. در بسیاری از مواقع ممنوعیت خروج از کشور امری نیست که افراد نسبت بدان آگاهی داشته باشند و هنگا‌‌می‌که قصد سفر به یک کشور خارجی را دارند، متوجه این قضیه ‌‌می‌شوند. بنابراین افراد لازم است که در همه حال از وضعیت خود نسبت به ممنوع ‌الخروج بودن مطلع شوند. در ادامه به راه‌هایی برای استعلام ممنوعیت خروج از کشور اشاره خواهیم کرد.

چگونه بفهمیم ممنوع الخروج هستیم؟

شاید برایتان پیش آمده باشد که ببینید افرادی در هنگام خروج از کشور و در فرودگاه با این مسئله مواجه می‌شوند که ممنوع الخروج هستند و اجازه رد شدن از گیت به آنان داده نمی‌شود، این موضوع می‌تواند همه برنامه‌های سفر را به هم بریزد و درصورتی‌که محل اقامت در کشور مقصد رزرو شده باشد، فرد متحمل خسارت‌های مالی بیشتری خواهد شد که بسیار هم ناراحت‌کننده می‌باشد.

لازم به ذکر است که در گذشته یکی از روش‌های استعلام ممنوعیت خروج از کشور از طریق اداره گذرنامه انجام می‌شد و هر شخصی که قصد سفر داشت باید به این ارگان مراجعه می‌کرد. در حال حاضر با مراجعه اینترنتی به وب‌سایت  مربوطه می‌توانید از این امر مطلع شوید.

سامانه استعلام ممنوع الخروجی

سازمان ثبت‌اسناد و املاک کشور از تیرماه ۹۷ وب‌سایتی را در جهت استعلام ممنوع الخروجی راه‌اندازی کرد. برای استعلام ممنوعیت خروج از کشور خود می‌‎توانید با مراجعه به سامانه استعلام ممنوع ‌الخروجی و وارد کردن کد ملی، از وضعیت ممنوع‌ الخروجی خویش آگاه شوید. با مراجعه به این وب‌سایت می‌توانید با وارد کردن اطلاعات شخصی مثل، نام، نام خانوادگی، نام پدر، تاریخ تولد، شماره شناسنامه و کد ملی استعلام ممنوع الخروجی خویش را درآورید.

دلایل ممنوع الخروجی

ممنوع ‌الخروجی به دلیل این است که هر شخص حقیقی و حقوقی به دلیل مشکلات قانونی اعم از بدهکاری مالیاتی، مشکلات بزه اجتماعی ازجمله دزدی و سرقت، بی‌خانمانی، ولگردی، گدائی و همچنین سوءسابقه کیفری که منجر به رأی دادگاه‌های ایران علیه شخص در ایران شده باشد و شخص مجرم، متهم به پرداخت خسارت به دولت و یا اشخاص حقیقی و حقوقی دیگر شده باشد.

در صورتی‌که فرد رضایت لازمه را جلب نکرده باشد یا مبلغ را پرداخت نکرده باشد، برای خروج از کشور با ممنوعیت مواجه خواهد شد. افراد مختلف و با شرایط متعددی ممکن است ممنوع‌الخروج شوند؛ در ادامه به برخی دیگر از دلایل ممنوع الخروجی خواهیم پرداخت.

• • بدهی مالیاتی ۵۰۰ میلیون تومانی به بالا
  • منع امنیتی برای مملکت
  • بدهکارانی که از پرداخت مالیات فرار کرده اند.
  • بدهکاران بانکی موضوع لایحه قانونی ممنوعیت خروج بدهکاران بانکی مصوب ١٣۵٩
  • بانوانی که برای خروج از کشور رضایت همسر خود را ندارند.
  • بدهکارانی که به انگیزه دستور دادگاه در اجرای ثبت سازمان ثبت اسناد بدهکار شناخته شده باشند.
  • اشخاصی که دارای محکومیت کیفری قطعی هستند و مجازات دوره محکومیت خود را طی نکرده اند یا جهت اجرای حکم متواری هستند.
  •  اشخاص کمتر از ۱۸ سال و کسانی که تحت ولایت یا قیمومیت می باشند، در صورتی که اجازه کتبی ولی یا قیم را نداشته باشند.
  • افرادی که دریافت پاسپورت و خروج از مملکت آنها به فرمان افراد دیگری است. ( پدر، شوهر و … )

ممنوع الخروجی مهریه

در رابطه با مهریه نیز می‌توان حکم ممنوع الخروجی مرد را گرفت که در این مورد، مرد به علت عدم پرداخت مهریه همسرش ممنوع الخروج می شود که این ممنوع الخروجی از طریق مراجع ثبتی به عمل خواهد آمد.

ممنوع الخروجی بدهکاران بانکی

در مورد اشخاصی که به بانک های کشور بدهکار بوده و اسامی آنان از طرف بانک‌ها به بانک مرکزی اعلام شده است و همچنین واردکنندگان و صادرکنندگانی که به تعهدات خود عمل نموده اند، بانک مرکزی ایران اجازه دارد از طریق دادسرای عمومی تهران خواستار ممنوعیت خروج آنان از کشور گردد. خروج اشخاص مزبور از کشور منوط به اجازه بانک مرکزی ایران می باشد.

مدت زمان ممنوع الخروجی

طبق ماده ۱۳۳ قانون دادگری کیفری که با توجه به اهمیت و دلایل جرم، دادگاه و دادرس می‌تواند پیمان عدم خروج متهم از کشور را صادر کند. مدت‌زمان موردنیاز سپری‌شده ۶ ماه خواهد بود و در صورت صلاح‌دید، قاضی دادگاه می‌تواند هر ۶ ماه یک‌بار آن را تمدید کرده و اعتبار بزند. زمانی که فرد متهم این ابلاغیه را دریافت کرد ‌‌می‌تواند تا ۲۰ روز نسبت به رأی دادگاه اعتراض داده و درخواست کند تا دادگاه در رأی خود تجدیدنظر کند.

چه ارگان هایی ممنوع الخروج می‌کنند

1.  اولین مرجع برای ممنوع الخروجی دادسرا می‌باشد. دادسرا پس از رسیدگی به اتهام اشخاص، درصورتی‌که مشخص شود اتهام شخص از درجه بالایی برخوردار بوده و ممکن است شخصی که مرتکب این جرم شده از کشور خارج شود و از دید مقامات رسیدگی‌کننده مخفی بماند، به‌سرعت نسبت به ممنوع الخروج کردن این شخص از طریق دادستانی کل کشور اقدام کنند.
2. مراجع دیگر دادگاه‌های حقوقی هستند. دادگاه‌های حقوقی فقط در مرحله اجرای احکام می‌توانند نسبت به ممنوع الخروجی اشخاص اقدام کنند. به این معنی که شخصی ممکن است به‌واسطه بدهی یا عدم اجرای تعهدات قانونی به تقاضای شخص طلبکار، اجازه خروج از کشور نداشته باشد.
3. مرجع دیگر برای ممنوع الخروج کردن، اداره ثبت است. این اداره در مورد بدهکارانی که با سند رسمی بدهکارند (مانند چک و مهریه) در صورت تقاضای شخص می‌توانند نسبت به ممنوع الخروج کردن این اشخاص بدهکار اقدام کنند.
4. در مورد بدهکاران بانکی، مرجع دیگری که می‌تواند نسبت به ممنوع الخروج کردن اشخاص اقدام کند، بانک مرکزی است. که با اعلام بانک متعهد جزء بدهکاران بانک است و ممکن است با توجه به رقم بالای بدهی وی از کشور خارج شود. در این صورت بانک مرکزی از طریق دادستانی کل کشور نسبت به ممنوع الخروج کردن آن شخص اقدام می‌کند.
5. اداره دارایی؛ بدهکاران مالیاتی نیز از دیگر دسته‌هایی هستند که در معرض ممنوع الخروجی قرار دارند. چراکه اداره دارایی ممکن است در مورد بدهکاران عمده مالیاتی برای اینکه متواری نشوند بحث ممنوع الخروجی را مطرح کنند و از طریق دادستانی کل کشور از خروج اشخاص جلوگیری به عمل آورند.
6. اداره تأمین اجتماعی در مورد بدهکاران بیمه می‌تواند نسبت به ممنوع الخروج کردن اشخاص اقدام می‌کنند.

رفع ممنوع الخروجی

درواقع هر شخصی به هر دلیلی که ممنوع الخروج شده باشد باید از همان ارگان اجازه رفع ممنوع الخروجی خود را دریافت کند. در مورد بدهکاران نیز شرایط به نحوی است که یا باید بدهی خود را به‌صورت کامل پرداخت کنند و اجازه نهاد مربوطه را دریافت کنند و یا رضایت طلبکار را به نحوی جلب کنند.

بحث رفع ممنوع الخروجی هم یک موضوع مهم است که با توجه به دلیل و نوع ممنوع الخروجی، راهکاری دارد. به‌عنوان‌مثال در بازپرسی اگر شخصی ممنوع الخروج شده باشد، می‌تواند از طریق تأمین وثیقه معتبر از بازپرس تقاضا کند که اجازه خروج وی را صورت موقت بدهد. در بسیاری از موارد بازپرس‌ها موافقت می‌کنند که در قبال تأمین یک مال باارزش که بتواند جرم را بپوشاند، شخص موردنظر را از ممنوع الخروجی خارج کنند.

دادگاه‌ها نیز در مورد بدهکارانی که حکم اعسارشان صادر می‌شود و بدهی‌هایشان قسطی می‌شود می‌تواند برای آن‌ها تقاضای برداشتن ممنوع الخروجی صادر نماید. از دیگر موارد می‌توان به بدهکاران مالیاتی و بدهکاران تجاری اشاره کرد که با اخذ حکم ورشکستگی ممکن است بتوانند برای رفع ممنوع الخروجی خود اقدام نمایند.

سوالات متداول

آیا ممنوع الخروجی از بین می‌رود؟

با توجه به نوع ممنوعیت خروج از کشور و بسته به نوع حکم قضایی، فرد در مدت تعیین‌شده نمی‌تواند از کشور خارج شود ولی پس از گذشت مدت‌زمان لازم و یا رفع مشکل می‌تواند از کشور خارج شود. پس از استعلام ممنوع الخروجی و مشخص شدن دلیل ممنوع الخروج شدن، شخص می‌تواند با مراجعه به مراجع مربوطه نسبت به رفع ممنوعیت خود از کشور اقدام نماید.

مراحل رفع ممنوع الخروجی به چه صورت است؟

بسته به نوع ممنوعیت خروج از کشور، فرد می‌تواند با مراجعه به مرکز مربوطه نسبت به رفع ممنوعیت اقدام نماید. ممکن است در برخی مواقع نیاز باشد رضایت شاکی جلب شود، در برخی موارد ممکن است نیاز باشد بدهی پرداخت شود و یا امور دیگری که لازم است را انجام دهند.

خروج از کشور تا چه سنی نیاز به مجوز از سازمان وظیفه عمومی ندارد؟

قبل از سن مشمولیت با توجه به اینکه سن مشمولیت از ابتدای ماه ۱۸ سالگی تمام می‌شود ،لذا خروج اشخاص قبل از سن مشمولیت نیاز به اخذ مجوز از سازمان نظام وظیفه عمومی ندارد.

تحت چه شرایطی زن می‌تواند بدون اجازه همسر از کشور خارج شود؟

زوجین می‌توانند علاوه بر شروط چاپ‌شده در قباله نکاحیه هر شرطی را که مایل باشند و خلاف مقتضای عقد نباشد به آن اضافه کنند، ازجمله اینکه زن می‌تواند شرط کند که اجازه خروج از کشور را دارد و مرد نمی‌تواند مانع از خروج او گردد.